Zakładanie własnej firmy, prowadzenie działalności, przepisy podatkowe, prawo pracy i prawo cywilne, zasady marketingu – to tylko niektóre hasła – tematy dotyczące działalności gospodarczej. W polskim systemie edukacyjnym miejsca na naukę przedsiębiorczości wciąż brak – absolwenci szkół średnich czy nawet studiów mają w najlepszym wypadku średnie pojęcie o biznesie. Ale młodość ma swoje prawa: odwaga, przebojowość, kreatywność, siły witalne, znajomość technologii IT, swobodne porozumiewanie się w językach obcych, to atuty większości młodych ludzi, którzy startują w zawodowy etap swojego życia. Wielu z nich myśli o działalności na własny rachunek. Jakie pomysły na biznes dla młodych warte są analizy i wdrożenia w praktyce?
Na początku był pomysł…
To zawsze jest początek działalności biznesowej. No chyba, ze jest się spadkobiercom rodzinnego konsorcjum – pozycja rodzinna wyznacza kierunek działania. Większość młodych musi wymyśleć swój biznes.
Oczywiście często z różnych stron docierają do nich rady – ostrzeżenia, że to już było, że nie warto, nie opłaca się, szkoda pieniędzy, innym się nie udało to i tobie też nie wyjdzie… Takie wypowiedzi można dopisywać bez końca. Tymczasem prawda jest taka: rzeczywiście dużo już było, ale nie wszystko. W dodatku to co było, wciąż jest potrzebne. Skąd taka pewność? Wystarczy spróbować wejść z ulicy do jakiegokolwiek zakładu fryzjerskiego i zapytać, czy wykonają od ręki jakąś usługę. Czasem każą nam wrócić za kilka godzin, najczęściej za kilka dni lub nawet miesięcy.
Pomysł na własny biznes młodej osoby nie musi być „świeżynką” rynkową – rewolucje zdarzają się rzadko. Można i warto po sprawdzeniu potrzeb rynku postawić na obszar znany, sprawdzony, wielokrotnie testowany. A potem to już prościzna – jakością usług zawojować rynek, wyeliminować konkurencję i spijać śmietankę.
Cudze pomysły na miarę sukcesu
Autorski pomysł na biznes wymaga znajomości dziedziny, w której zamierzamy działać. Jest to ważne głównie z tego powodu, że nowa firma nie zatrudnia pracowników, przynajmniej na początku, więc wszystko robić będzie właściciel. Jeśli nie będzie mieć pojęcia – wiedzy i umiejętności, to firma upadnie z hukiem jeszcze przed pierwszą rocznicą działalności (taki los spotyka około 30 procent firm otwieranych w Polsce). Autorski model biznesu rodzi się w bólach, a jego testowanie i dopracowywanie może trwać latami. Zamiast tego można skorzystać z gotowych modeli biznesu – wejście do sieci franczyzy to doskonały sposób na działalność gospodarczą dla osób, które nie mogą się zdecydować na charakter i profil firmy.
W umowie franczyzowej są dwie strony: franczyzodawca i franczyzobiorca. Franczyzodawca działa na rynku od jakiegoś czasu, jego nazwa i marka jest znana i rozpoznawalna – czasem na całym świecie, ale może też być to terytorium niewielkiego kraju. Franczyzobiorca jest stroną kupującą od franczyzodawcy licencję, która jest zgodą na wykorzystanie sprawdzonego i przetestowanego pod kątem zysku modelu biznesu. Franczyzobiorca jest nadal samodzielną w rozumieniu prawnym i finansowym firmą, ale nie działa pod na rynku pod marką własną, a jako punkt w sieci franczyzowej.
Aby być takim punktem potrzebne są środki – na opłatę wstępną, opłaty bieżące oraz wpłaty do wspólnego funduszu marketingowego. W przeciwieństwie do autorskich działalności gospodarczych franczyza nie wymaga wiedzy czy umiejętności kierunkowych – branżowych. Cała wiedza o produkcie i sposobie jego sprzedaży jest w pakiecie kupowanym na starcie jako know-how, czyli niejawna wiedza o technologiach, sposobach produkcji, sprzedaży, zarządzania itp.
Pieniądze na pierwszy biznes – źródła dotacji i pożyczek dla młodych przedsiębiorców
Brak środków na uruchomienie firmy to wspólna cecha większości młodych, startujących przedsiębiorców. Można jednak skorzystać z dotacji lub tanich (niskooprocentowanych) pożyczek. Najczęściej startujący w świecie biznesu korzystają z:
- Bezzwrotnych dotacji na uruchomienie działalności; dystrybucją środków zajmują się powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy; do wniosku należy dołączyć podlegający ocenie punktowej biznesplan; wysokość dotacji to maksymalnie sześciokrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw za ostatni kwartał – obecnie jest to ponad 30 tysięcy złotych; odrzucenie wniosku o dotację nie oznacza, że nie można już więcej próbować – warto robić to do skutku, a nabory urzędy pracy ogłaszają kilka razy do roku; dotacja nie podlega zwrotowi, jeśli po podpisaniu umowy firma rozpocznie działalność i nie zaprzestanie jej prowadzenia przez rok,
- Dotacji inicjujących działanie firmy lub wspierających to funkcjonowanie (dotacje pomostowe) pochodzących z programów operacyjnych Unii Europejskiej; dysponentem środków unijnych są urzędy wojewódzkie, a środki na rozwój przedsiębiorczości czy walkę z bezrobociem są w części rozdzielane bezkonkursowo na podstawie oceny wniosków i biznesplanów,
- Tanich pożyczek dla absolwentów – to krajowy program pod patronatem Banku Inicjatyw Gospodarczych; absolwenci szkół średnich i uczelni wyższych pozostający bez pracy oraz studenci ostatniego roku studiów mogą ubiegać się o pożyczkę na otwarcie firmy; bardzo niskie oprocentowanie (0,44% w stosunku rocznym), dogodne warunki spłaty, możliwość zawieszania spłat są bardzo korzystne dla młodych przedsiębiorców; pożyczka maksymalnie może mieć wysokość równą dwudziestokrotności średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, czyli pod koniec 2019 roku jest to ponad 102 tysiące złotych.
Młodzi przedsiębiorcy mają również możliwość korzystania z programów rządowych obniżających podatek PIT oraz składkę ZUS.
Jaką firmę otworzyć – pomysł na biznes dla młodych ludzi
Doradzanie komuś, kogo się nie zna, a przede wszystkim nie zna się rynku, na którym ten ktoś zamierza funkcjonować jest trochę jak wróżenie z fusów. Możliwości kierunkowe dla nowych biznesów są praktycznie nieograniczone.
Młodzi powinni na starcie zdecydować, czy ich działalność będzie związana z pracą zdalną w domu, czy mobilną albo wymagać ona będzie posiadania punktu – lokalu.
Mnóstwo początkujących młodych biznesmenów pracuje korzystając z Internetu. Graficy komputerowi, tłumacze tekstów, copywriterzy, twórcy stron www, wirtualni asystenci biurowi, programiści, twórcy podcastów, blogerzy potrzebują komputera i dostępu do sieci. Bez tych narzędzi nie poradzą sobie również właściciele sklepów internetowych.
Wśród usług oferowanych online może być konsulting, szkolenia różnego rodzaju, doradztwo zawodowe, porady psychologów czy trenerów albo mentorów.
Otwieranie firmy wymagającej posiadania lokalu wiąże się z koniecznością inwestowania większych środków: wynajem lub zakup lokalu, remont, wyposażenie, miesięczne opłaty za użytkowanie to znaczne obciążenia. Warto pamiętać, że sprzęty biurowe czy samochody, maszyny za nawet całe linie produkcyjne można użytkować w ramach umów leasingowych – dla młodych początkujących przedsiębiorców to bardzo korzystna forma finansowania wyposażenia.