Czym jest i ile wynosi opłata franczyzowa?

Wiele osób planujących rozpoczęcie działalności biznesowej w ramach sieci franczyzy jako podstawowe zadaje pytanie o rodzaj i wysokość opłat franczyzowych. Informacje o nich są dostępne na stronach franczyzodawców lub można na ten temat dowiedzieć się więcej podczas kontaktów z firmą oferującą przystąpienie do swojej sieci. Z reguły każdy franczyzodawca ponosi trzy rodzaje opłat: wstępną, opłaty bieżące oraz wpłaty na wspólny fundusz marketingowy.

Opłata wstępna we franczyzie (ang. an initial franchise fee)

Można zamiennie stosować określenie opłata licencyjna lub opłata know-how. Jednak opłata wstępna jest pojęciem znacznie szerszym od dwóch wymienionych jako zamienniki.

Opłata wstępna jest częścią pakietu franczyzowego do którego zalicza się również: marka, czyli znak towarowy użyczany przez franczyzodawcę, know-how, podręcznik operacyjny, pakiet usług świadczonych na rzecz franczyzobiorcy.

Wysokość opłaty wstępnej, która warunkuje wstąpienie firmy franczyzobiorcy do sieci franczyzy, zależy od wielu czynników i jest wartością zmienną. Spośród determinantów kształtujących koszty wstępne najważniejsze są:

• Wartość znaku franczyzobiorcy oraz wartość know-how,
• Ceny opłat wstępnych w konkurencyjnych sieciach franczyzowych,
• Atrakcyjność franczyzobiorcy – czytaj: realne szanse na wysokie zyski w przyszłości w zamian za stosowanie sprawdzonego modelu gospodarczego,
• Wielkość i struktura rynku (obszaru) działania punktu franczyzobiorcy,
• Długość umowy licencyjnej,
• Zakres wsparcia udzielanego franczyzobiorcy przez franczyzodawcę na wejściu (usługi wstępne) oraz w trakcie trwania umowy (usługi bieżące).

Franczyzodawcy starają się być konkurencyjni dla innych – chyba, że franczyza dotyczy potęgi, która konkurencji się nie obawia. Stąd częste obniżki cen uatrakcyjniające ofertę. Dla franczyzodawców zainteresowanych rozbudową sieci są to czasem koszty na styku spinające wydatki, które franczyzodawca ponosi z racji przyjęcia do swojej sieci kolejnego współpracownika.

Dość często wysokość kosztów wstępnych szacuje się na kwotę nieprzekraczającą dziesięciu procent wszystkich kosztów, które franczyzobiorca poniesie na starcie swojego punktu.

Opłaty bieżące (ang. an on-going franchise fee; a royalty)

Nazywa się je również opłatami periodycznymi i są one niczym innym jak dzieleniem się zyskiem, który wypracowuje franczyzobiorca. Wysokość kosztów bieżących w umowach podawana jest jako procent od zysków. Zazwyczaj zawiera się owa opłata w widełkach 3-6 procent, ale nie jest to norma narzucona odgórnie.

Opłaty periodyczne można w przypadku franczyzn dystrybucyjnych, czyli tych, które wiążą się z zakupem towarów od franczyzodawcy, rozliczać w cenach towarów, a dokładnie w marżach narzucanych przez franczyzodawcę.

Okres płatności to najczęściej miesiąc, ale spotyka też opłaty bieżące wymagalne w systemach tygodniowych.

Opłaty na wspólny fundusz marketingowy (ang. an advertising contribution; an advertising fee)

W niektórych umowach franczyzy takich opłat nie ma – franczyzodawcy koszty kampanii marketingowych wkalkulowują w opłatę wstępną lub w opłaty bieżące. Są też przykłady umów, w których opłaty za fundusz wspólny pojawiają się po okresie karencji – zwolnienia na określony czas z obowiązku wnoszenia takiej opłaty.

Opłaty na fundusz marketingowy nie są bardzo obiciążające, a przy tym niezwykle korzystne dla franczyzobiorców. Sami nie muszą zajmować się marketingiem – sieć robi to w interesie marki i wszystkich punktów należących do niej. Najniższe wpłaty do funduszu marketingowego to 1 procent a najwyższe 3 procent wartości sprzedaży.

Franczyzodawca kształtując wysokość tych kosztów bierze pod uwagę konieczność przeprowadzenia kampanii krajowych, międzynarodowych, lokalnych, koszty druku materiałów reklamowych dostarczanych lub umieszczanych w punktach. Ze wspólnych pieniędzy funduszu opłaca się także pracowników działu public relations i politykę firmy w tym obszarze.

Opłaty franczyzowe a koszty prowadzenia działalności

Opłatę wstępną można, zgodnie z art. 22b ust. 1 pkt 5 oraz pkt 7 ustawy o podatku dochodowym, można odzyskać w formie odpisów amortyzacyjnych.

Do wykorzystania gospodarczego w dniu nabycia nadają się zarówno nabyte licencje jak i wartości niematerialne będące zbiorem informacji na temat handlu, produkcji, zarządzania lub innych dziedzin gospodarczych wchodzących w zakres pojęcia know-how.

Minimalny okres amortyzowania opłaty wstępnej wynosi 60 miesięcy, czyli pięć lat. W praktyce oznacza to możliwość dokonania maksymalnego odpisu rocznego w wysokości 20% wartości opłaty wstępnej franczyzy.

Firmy prowadzące książkę przychodów i rozchodów wykazują opłaty wstępne franczyzowe w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Opłaty bieżące wynikające z umowy franczyzowej stanowią koszty prowadzenia działalności. W księdze przychodów i rozchodów księgowane są w kolumnie 13 (pozostałe wydatki). Podmioty nieprowadzące księgi (ryczałtowcy) nie prowadzą wykazu wydatków, stąd też nie mają obowiązku księgowania opłat bieżących – obowiązuje ich gromadzenie i przechowywanie faktur dokumentujących ten wydatek.