Polska ziołami stoi
Jesteśmy potentatem ziołowym. W Unii Europejskiej aż 80% sprzedawanych ziół pochodzi z Polski. Eksportujemy również znaczne ilości roślin zielnych na rynki światowe.
Znaczna ilość surowca pozyskiwana jest poprzez zbiór w naturalnych siedliskach – od wczesnej wiosny na terenie kraju działają punkty trudniące się skupem ziół. Coraz więcej roślin pochodzi z plantacji. Wśród nich jest także nazywana królową ziół pokrzywa. Czy pokrzywowy biznes jest opłacalny?
Pokrzywa – dlaczego warto ją uprawiać?
Pokrzywa jest surowcem poszukiwanym przez przemysł farmaceutyczny, kosmetyczny i spożywczy. Z ogłoszeń prasowych wynika, że oddziały „Herbapolu” skupują każdą ilość surowca. Oczywiście najlepiej negocjować ceny indywidualnie w ramach kontraktacji – zawsze mamy zapewniony zbyt.
Ziele pokrzywy jest cenione głównie za wysoką zawartość witamin – B6, B12, C, K oraz minerałów. Dzięki znacznej zawartości łatwo przyswajalnego żelaza pokrzywa jest bazą do produkcji leków na rozmaite schorzenia krwi i układu żylnego. Dobre efekty daje stosowanie pokrzywy w chorobach reumatycznych oraz infekcjach dróg oddechowych. Napar zaleca się jako kurację odtruwającą i wzmacniającą.
W zaciszu domowym warto wypróbować napar z pokrzywy do płukania włosów.
Świeże listki młodej pokrzywy to baza na smaczną zupę – przypomina szczawiową, ale jest znacznie zdrowsza. Bardzo dobrze smakują młode pokrzywy dodane do sałatki z mniszka lekarskiego.
Ogrodnicy cenią naturalny nawóz z pokrzyw. Do jego przygotowania potrzebna są całe rośliny – po jednym – dwóch dniach po ścięciu. Pokrzywy układa się w beczce lub innym dużym pojemniku, zalewa wodą i przykrywa. Rośliny fermentują; po kilku dniach można używać pokrzywowej gnojowicy do nawożenia warzyw lub kwiatów.
Najcenniejsze są okazy zbierane z dala od dróg i obiektów przemysłowych. W naturze zbiera się pokrzywy w maju przed kwitnieniem. W uprawach rolnych można dokonać pokosów od dwóch do nawet pięciu razy w roku.
Uprawa pokrzywy – warunki glebowe
Do uprawy potrzebna jest odpowiedniej wielkości działka – kto jej nie posiada musi zainwestować w kupno. Mimo, że pokrzywę można spotkać wszędzie, to w uprawie nie jest ona zbyt łatwa. Wymaga gleb przepuszczalnych, próchniczych z dużą zawartością azotu. W rolnictwie ekologicznym wybiera się dla niej stanowiska w pobliżu olszyn, które potrafią asymilować azot z powietrza. Gleby powinny być lekko wilgotne, ale bez zastoin wodnych.
Do zagospodarowania pola używa się nasion, sadzonek lub kłączy. Pierwsze zbiory są niskie. Dopiero po dwóch-trzech latach uzyskuje się wysoką wydajność.
Zaletą i jednocześnie wadą pokrzywy jest jej nadmierna ekspansja. Aby nie mieć problemów z sąsiadami lub z własnymi uprawami lepiej posiejmy zioło z dala od innych pól. Dobrze w tej roli sprawdzają się poletka wydzielone wśród łąk lub otoczone czy odgraniczone lasem.
Zanim ziele się dobrze ukorzeni i rozrośnie konieczne są zabiegi odchwaszczania. W uprawach ekologicznych robi się to ręcznie. Stosowanie oprysków chemicznych nie jest opłacalne- niewielu kontrahentów skupuje pokrzywy pochodzące z takich upraw.
Koszenie odbywa się przy pomocy zwykłych kosiarek lub kombajnów. Pozyskany surowiec sprzedaje się jako masą mokrą lub w postaci suszu. Można po skoszeniu ciąć surowiec na sieczkarniach i w takiej postaci umieszczać go w suszarni lub suszyć w całości, a dopiero po ususzeniu omłócać w celu pozyskania liści. Przed właściwym procesem suszenia pokrzywa musi zwiędnąć – trwa to około dwóch dni. Więdnięcie należy nadzorować, aby nie dopuścić do zaparzenia ściętych roślin – najlepiej układać ziele na kozłach, po czym przenosić do suszarni.
Uprawa pokrzywy – opłacalność
W dobrym roku ze sprzyjającymi warunkami pogodowymi można uzyskać około 15 ton mokrego surowca z powierzchni jednego hektara. Najmniejszy dochód da sprzedaż surowca świeżo skoszonego nierozdzielonego. Jeśli oddzielimy liście od łodyg lub poddamy zioła suszeniu cena znacznie wzrasta.
Aktualna (lipiec 2020) średnia cena skupu pokrzywy to 4,5 zł za 1 kg surowca suszonego lub 1 zł za pokrzywę niesuszoną. Za susz z plantacji ekologicznych skupy płacą 5 zł za kilogram. Najbardziej poszukiwany jest susz z samych liści – cena za 1 kg to ok 10 złotych.
Uprawa pokrzywy – gdzie znaleźć pomoc?
Dla rolników zajmujących się uprawą ziół pomocą mogą być informacje gromadzone i udostępniane przez działający od 1930 roku Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich. Tu można znaleźć katalog producentów sadzonek lub nasion. Można także korzystać ze strony Polskiej Izby Nasiennej, która prowadzi spis certyfikowanych producentów nasion.